Konu: İşverenlerin İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi Bulundurması Yükümlülüğü

İş sağlığı ve güvenliği düzenlemeleri; çalışan sayısı ve tehlike sınıfı kriterlerine göre işyerlerinde bulunan tüm çalışanların sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışmasını sağlamayı amaçlar. Bu yazımızda, yakın tarihte yürürlüğe giren iş sağlığı güvenliği kapsamındaki düzenlemelerin işverene ne gibi yükümlülükler yüklediği konusunu hukuki boyutları ile ele alacağız.

Bilindiği üzere 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile tehlikeli sınıfta yer alan ve 50’den fazla işçi çalıştıran az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu mevcuttu. 01.01.2025 tarihi itibariyle uygulanmaya başlanacak olan değişiklik ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde de iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu getirilmiştir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmenliği uyarınca işveren; işyerlerinde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi ve uygulanmasının izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi, çalışanların ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla; çalışanları arasından ilgili yönetmeliklerde belirtilen nitelikleri haiz bir veya birden fazla işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı görevlendirmelidir. Eğer ki iş yerlerinde gerekli niteliklere sahip personel bulunmuyor ise işveren OSGB (Ortak Sağlık Güvenlik Birimi) ya da ÇASMER (Çalışan Sağlığı Merkezi) kurumlarından hizmet alarak bu yükümlülüğü yerine getirebilecektir.

İşveren, görevlendirilen bu kişilerin etkili çalışması amacıyla planlamaları ve düzenlemeleri yapmakla; gerekli araç, gereç, mekan ve zaman ihtiyaçlarını karşılamakla; bu kişiler arasında işbirliği ve koordinasyon sağlamakla, bu kişiler tarafından yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirmekle ve onlara yeterli çalışma süresi sağlamakla yükümlüdür. İşveren; görevlendirilecek olan işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları konusunda çalışan temsilcilerinin önceden görüşlerini almalı ve sonrasında bu kişilerin görev, yetki, çalışma saatleri konusunda çalışanları bilgilendirmelidir. İşveren, yürütülen iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine ilişkin kayıtları, işten ayrılma tarihinden itibaren en az 15 yıl süre ile çalışanların kişisel sağlık dosyalarını saklamalıdır. Çalışanın işten ayrılıp başka bir işyerinde çalışmaya başlaması halinde yeni işveren çalışanın kişisel sağlık dosyasını yazılı talep etmesini takiben önceki işveren dosyanın bir örneğini onaylayarak bir ay içinde yeni işverene göndermelidir.  İşveren bu yükümlülükleri yerine getirmediği durumda çeşitli idari para cezaları ile karşılaşacaktır.

İşveren, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi kurar. Bu birim, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birimdir.

01.01.2025 tarihinde yürürlüğe giren düzenleme ile; belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olmayan ancak 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından, Bakanlıkça ilan edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilecektir. Bahsedilen işe giriş muayeneleri ve tetkikler ise işyeri hekimlerinden, kamu sağlık hizmet sunucularından veya aile hekimlerinden temin edilebilir ancak iş güvenliği uzmanından temin edilemez.

Yeni yürürlüğe giren düzenlemede öne çıkan kriterler, 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleridir. Kanundaki 50’den az çalışan ibaresi ile işyerinde yalnızca 1 işçi dahi bulunsa işbu kanuna uyma yükümlülüğü ifade edilmektedir. Az tehlikeli işyerlerinden bahsedilen ise iş sağlığı ve güvenliği açısından düşük risk taşıyan; fiziksel, kimyasal, biyolojik riskler barındırmayan işyerleridir. Bu işyerlerinin neler olduğu kapsamında; ofisler, atölyeler, lokantalar, okullar, mağazalar örnek verilebilir. Bu tehlike sınıfları ise işyeri hekimleri veya iş güvenliği uzmanları tarafından yapılan risk değerlendirmeleri sonucunda belirlenecektir.

Bu düzenlemeden de anlaşıldığı üzere avukatlık büroları için de şunları söylemek mümkün; 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 9. maddesi uyarınca belirlenen “İşyeri Tehlike Sınıfları Listesi” 26.12.2012 tarihli ve 28509 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu liste kapsamında avukatlık büroları da az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinden kabul edilmiştir. Dolayısıyla az tehlikeli sınıfta yer alıp 50’den az çalışanı olan diğer işyerleri gibi avukatlık büroları açısından da kanun hükümlerinin uygulanacağı anlaşılmaktadır. 

Belirlenen nitelikte iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi görevlendirmeyen işverene uygulanacak temel ceza miktarı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yayınlanan, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa Göre 2025 Yılında Uygulanacak İdari Para Cezaları adlı yazıda 88.663 Türk Lirası olarak belirlenmiştir. Bu tutar temel ceza tutarı olup işyerindeki çalışan sayısına ve işyerinin tehlike sınıfına göre artacaktır.

 Sonuç itibariyle; İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa getirilen 18.12.2014 tarihli değişiklikler, 01.01.2025 tarihinde yürürlüğe girerek; 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerini de iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma yükümlülüğü kapsamına almıştır. İşverenler bu yükümlülüğü OSGB veya ÇASMER kurumlarından hizmet alarak veya bizzat işverenin kendisi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile protokol yapan kurum ve kuruluşlara başvuruda bulunarak bu konuda eğitimleri tamamlamak suretiyle belgelerini edinmelerinden itibaren yerine getirebileceklerdir.

 Herhangi bir sorunuz olması halinde bize her zaman ulaşabilirsiniz.

Gülbenk & Kavlakoğlu Hukuk Bürosu