Konu: Hafta Tatili ve Hafta Tatili Ücreti

Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’un 3. maddesine göre hafta tatili pazar günü olarak belirlenmiş olmakla birlikte her işyerinin farklı ihtiyaçları bulunması sebebiyle bir zorunluluk bulunmamaktadır. Yedi günlük bir zaman dilimi içerisinde en az 24 saat kesintisiz dinlenme süresinin haftanın hangi gününde kullandırılacağı tarafların iradesine bağlıdır. Hafta tatili ile ilgili olarak İş Kanunu madde 46 düzenlemesi aşağıdaki gibidir:

 

Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63’üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir.

Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir.

Anılan hükme göre işçinin çalışmadığı hafta tatili günü için işçiye o günün ücreti yine tam olarak ödenecektir. Ne var ki işçinin hafta tatili kullandırılmaksızın çalıştırılması halinde hafta tatilinde çalışmadığında alacağı 1 günlük ücretinin yanı sıra çalıştığı için 1,5 günlük ücret daha ödenir ve böylece bir hafta tatili çalışması için işçiye toplam 2,5 günlük ücret ödenmiş olur. Hafta tatilinde işçinin çalıştırılması halinde ne kadar ücrete hak kazanacağı kanunla düzenlenmemiştir ve yargının yerleşik kararları ile ortaya çıkmıştır. Örnek olarak;

 Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 14.10.2019 tarihli 2016/7708 Esas ve 2019/18054 Karar sayılı kararı aşağıdaki şekildedir;

 “4857 sayılı İş Kanunu’nun 46. maddesinin ikinci fıkrası gereğince, çalışılmayan hafta tatili günü için bir iş karşılığı olmaksızın işçinin ücreti tam olarak ödenir. Hafta tatilinde çalışan işçinin ücretinin nasıl hesaplanacağı yasalarda düzenlenmemiş ise de Dairemizce hafta tatilinde yapılan çalışmanın fazla çalışma sayılacağı, buna göre ücretin yüzde elli zamlı ödenmesi gerektiği görüşü benimsenmiştir. (Yargıtay 9.H.D. 23.5.1996 gün 1995/37960 E, 1996/11745 K.). Buna göre hafta tatilinde çalışılmışsa, çalışma karşılığı olmaksızın ödenmesi gereken bir yevmiye yanında, çalışmanın karşılığı da bir buçuk yevmiye olarak ödenmelidir.”

 Bunların yanı sıra hafta tatili ücreti, fazla mesai ücretinde olduğu gibi ücrete dahil olarak kararlaştırılamaz ve hafta tatili çalışmasının karşılığında serbest zaman kullandırılamaz. Ayrıca hafta tatillerinin toplu olarak kullandırılması da mümkün değildir. Toplu olarak kullandırılması halinde ödenecek ücretin nasıl hesaplanacağı aşağıda yer alan kararda ifade edilmektedir.

 Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin E. 2017/23212 K. 2017/14525 T. 28.9.2017 künyeli kararında: “…Davacının çalıştığı hafta tatiller karşılığı serbest zaman kullandırılması yasaya aykırı olduğu gibi eksiktir. Bu nedenle ödeme yapılmayan bu hafta tatiller için ücret alacağı hesaplanmalı ve hüküm altına alınmalıdır.” denilmiş ve hafta tatili çalışmasının karşılığında serbest zaman kullanılamayacağı ifade edilmiştir.

 Yine Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin E. 2011/7312 K. 2013/12619 T. 29.4.2013 künyeli kararında: “İş sözleşmesinde, aylık ücretin içine fazla çalışmaların dâhil olduğuna ilişkin düzenlemeye yer verilebilir ise de, sözleşmeye konulan bu tür sınırlamalar hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil çalışmaları için hüküm ifade etmez.”

 Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin E. 2020/7940 K. 2020/18199 T. 14.12.2020 künyeli kararında: “Hafta tatili izinlerinin işçinin dinlenme hakkına ilişkin olması sebebiyle, hafta tatili izninin yasal düzenlemenin amacına aykırı şekilde toplu olarak kullandırılamayacağına ilişkin kabul isabetlidir. Ancak hafta tatili izninin toplu olarak kullandırılması halinde, hafta tatili ücreti alacağının hesaplanmasında, hafta tatilinin toplu kullanılmasına ilişkin belgelerde yazılı izin günlerinden ilgili haftaya (yedişer günlük zaman dilimleri nazara alınarak) denk gelen hafta tatili gününde işçinin dinlendiğinin kabulü gerekir. Ayrıca işçinin toplu olarak izin kullandığı dönemde çalışması karşılığı olmayan 1 yevmiye tutarındaki ücretin de davacıya ödendiği dikkate alındığında davacıya sadece 0,5 yevmiyesi kadar ödeme yapılmalıdır. Buna göre de, mahkemece davacının toplu olarak kullandığı izinlerin hafta tatilinden sayılmayan ve fiilen çalışılmayan her bir günü için, 0,5 yevmiye üzerinden hesaplama yapılmalı ve bu suretle davacının hafta tatili alacağı belirlenmelidir.”

 Vardiyalı çalışan işçilerin hafta tatili ise 7 günlük zaman dilimi içerisinde kesintisiz 24 saat dinlenme olup olmadığına göre tespit edilecektir. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin E. 2017/6190 K. 2017/5496 T. 16.3.2017 künyeli kararında bu durum şu şekilde ifade edilmektedir: “Somut olayda Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının çalışma saatleri yirmidört saat çalışma yirmidört saat dinlenme olarak kabul edilmiştir. Hafta tatili izni kesintisiz en az yirmidört saattir. Davacının kendi beyanı ve davacının çalışma şekli itibariyle, davacının bir haftalık süre içerisinde yirmidört saat dinlenme süresinin olduğu tespit edilmektedir. Bu sebeple davacının hafta tatili alacağının reddi yerine kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmektedir.”

 Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin E. 2012/10831 K. 2013/372 T. 22.1.2013 künyeli kararında da ifade edildiği üzere hafta tatili gününde çalıştığını iddia eden işçi, norm kuramı uyarınca bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda yer alan hafta tatili ücreti ödemesinin yapıldığı varsayılır. Bordroda ilgili bölümünün boş olması ya da bordronun imza taşımaması halinde, işçi hafta tatilinde çalışma yaptığını her türlü delille ispat edebilir.

 Herhangi bir sorunuz olması halinde bize her zaman ulaşabilirsiniz.

 Gülbenk & Kavlakoğlu Hukuk Bürosu